TARIHIN SARAUTAR YANDAKA A MASARAUTAR KATSINA.

uploads/images/newsimages/KatsinaTimes22042025_202837_IMG_20250422_183525.jpg



      Sarautar Yandakan Katsina Tsohuwar Sarautace a Masarautar Katsina domin ta samo asalintane tun lokacin Sarakunan Habe,  kuma tun wancan lokacin Yandaka Yana daya daga cikin manyan Hakimmai da suka hada da Gazobi, Yandaka, Durbi da sauransu. 

   Ma'anar Kalmar Yandaka:  Abinda ake nufi  da Yandaka shine Yandaka Gidan Sarki, watau amintaccen Sarki wanda keda ikon shiga  Turakar Sarki, shine maa nar Yandaka tun lokacin Habe. 

    A Lokacin Sarakunan Habe,  Garin Yandaka Ruma shine hedikwatar Yandaka ta Mulki, kuma Gidan shi na cikin Birnin shine Gidan Yandaka Dake Unguwar Yantaba na Yanzu. 

     SARAUTAR YANDAKA  A LOKACIN JIHADI. 

     Sarautar Yandakan Katsina Hakimin Dutsinma ta samo asaline tun lokacin  Jihadin Shehu Usman Danfodio na karni na  Shatara( K19). A lokacin da Malam Na Alhaji da Ummarun Dunyawa da Malam Ummarun Dallaje  sukaje Sokoto domin anso Tutar Kaddamar da Jihadi a Kasar Katsina. A lokacin da suka je Sokoto sun amso Tutar wajen Mujaddadi Shehu Usman  Danfodio, sai ya umarce su da su  biya  suyi bankwana da dansa Muhammadu Bello. A Gidan Muhammadu Bello sun dade basu sadu da shi ba, Sai Malam Na Alhaji da Malam Ummarun Dunyawa sukayi gajen hakuri suka cewa Malam Ummarun Dallaje wanda shine karami acikin su ya  zauna ya jira Muhammadu Bello, idan  ya fito sai ya yi masu bankwana. Daga nan sai su suka tafi, basu dade da tafiya sai Allah ya yi wa Muhammadu Bello fitowa, da ya fito  ya tarar  da Malam Ummarun Dallaje Yana jiransa, sai yace, Allahu Akbar Malam Ummarun Dallaje Kai Allah yayi wa Sarkin Katsina. 

     Bayan sun dawo Katsina sai dukkanin su kowa yaja bamgarenshi inda ya gudanar da Jihadi. Shi Malam Muhammad Na Alhaji  daya taso sai ya bullowa Katsina ta Yamma,  ya shigo da Yaki ta Kofar Yandaka, ya ci Kasashen Ruma, da Zakka da sauransu.  Shi kuma Malam Ummarun Dunyawa a bangaren Zandam, da Bugaje, da KAITA da sauransu, anan yafi bada karfi a wajen Jihadin shi, a inda ya mamaye wadannan Kasashen da makwabtansu. 

   Shi kuma Ummarun Dallaje shi  yaci Kasashen Dake tsakiyar Katsina da suka hada da Dallaje, Banye, Rugar Bade da sauransu. 

     Bayan an kare Jihadi acikin shekarar 1807, sai aka raba mukamai ga  shuwagabanin Jihadi, shi Ummarun Dallaje shi ya zama Sarkin Katsina, shi kuma Ummarun Dunyawa ya zama Sarkin SULLUBAWA. 

    Shi kuwa Malam Muhammad Na Alhaji ana kare Jihadi ya rasu acikin shekarar 1807, sai aka dauko babban dan shi Mai suna Muhammad Dikko aka bashi Sarautar Magajin Malam, ya fara zama Tsauri da Zakka. 

      Acikin shekarar  1928, ne lokacin da aka nada  Yandaka Muhammad Sada II, a matsayin Yandakan Katsina,  sai Sarkin Katsina  Muhammadu Dikko ya taso daga Katsina yazo Dutsinma  kewayen Kasa,  sai ya umarci Yandaka Muhammad Sada II, da ya maido da Hedikwatar shi a Garin Dutsinma, saboda itace ke tsakiyar Kasar Yandakan Katsina. Anan zaa fahimci cewa Yandaka Muhammad Sada II shine Yandaka na farko da ya fara zama a Garin Dutsinma. Har ya zuwa yanzu Dutsinma  Hedikwatar Yandaka take. Kuma  Yandakan Katsina Yana daya daga cikin Hakimmai guda hudu na Masarautar Katsina masu zaben Sabon Sarkin Katsina, sauran sune Kauran Katsina, Hakimin Rimi, Galadiman Katsina Hakimin Malumfashi, sai Durbin Katsina Hakimin Mani. 

   TSARIN SUNAYEN WADANDA SUKA YI YANDAKAN KATSINA. 

1. Malam Na Alhaji ( founder). 

2. Muhammadu Dikko ( Magajin Malam) 

3. Namoda (shine aka fara kira Yandakan Katsina)

4. Abubakar Dan Muhammadu Dikko

5. Hassan Dan Muhammadu Dikko

6. Muhammadu  Sada I Dan Muhammadu Dikko

7. Sule Dan Muhammadu Dikko

8. Zunairu Dan Abubakar 

9. Usman Mani Dan Hassan. 

10. Muhammadu Sada II Dan Usman Mani

11. Shehu Dan Usman Mani

12. Muhammadu Lawal Dan Dan Sannabi ( Jikan Yandaka Usman Mani)

13. Abubakar Dan Muhammadu Sada II

14.  Balan Goggo Muhammad Dan Muhammad Sada II. 

15. Sada Muhammad Sada. 

 Magaddan Kasar Yandakan  Katsina. 

1. Yariman Dutsinma

 2. Yariman Kuki

3. Gazobin Karofi

4. Magaji Katanga

5. Magaji Tayi

6. Magaji Bagagadi

7. Magaji Dagelawal

8. Magaji Kutawa

9. Magaji Wangarawa

10. Magaji Mahuta

11. Magaji Shema

12. Magaji Nasarawa

13. Magaji Makera

14. Magaji Sanawa

15. Magaji Yanshantuna

16. Karare Dabawa. 


Alh. Musa Gambo Kofar soro.

Follow Us